मनाचे श्लोक (Manache Shlok, Spirituality, Adhyatm Ani Apan) 1

-

श्री
||जय जय रघुवीर समर्थ||
समर्थ रामदास, जन्म-नाव नारायण सूर्याजी ठोसर (२४ मार्च . १६०८, जांब, महाराष्ट्र - १३ जानेवारी. १६८१ , सज्जनगड, महाराष्ट्र), हे महाराष्ट्रातील कवी व समर्थ संप्रदायाचे संस्थापक होते. रामाला व हनुमंताला उपास्य मानणाऱ्या समर्थ रामदासांनी परमार्थ, स्वधर्मनिष्ठा, राष्ट्रप्रेम यांच्या प्रसारार्थ महाराष्ट्रात प्रबोधन व संघटन केले.ते संत तुकारामांचे समकालीन होते. राजकारण धर्मकारणात जाणीवपूर्वक अंतर्भूत करणारे रामदास हे एकमेव महाराष्ट्रीय संत होते.पर्यावरणावर प्रबोधन आणि लिखाणही त्यांनी केले आहे.
"श्री मनाचे श्लोक"

"गणाधीश जो ईश सर्वां गुणांचा।
मुळारंभ आरंभ तो निर्गुणाचा॥
नमूं शारदा मूळ चत्वार वाचा।
गमूं पंथ आनंत या राघवाचा॥१॥"
अर्थ

समर्थ स्वामींनी प्रथम आपल्या गणपती बाप्पाना वंदन केले आहे, जे विद्येचे दैवत आहे, सर्व गुणांचे अधिपती आहेत (रज, तम्, सत्व ), अशा श्री गणेश स्वारीना वंदन करून बुद्धिसाठी निवेदन ठेवले आहे कि हा भक्तीचा आणि कवित्वाचा कार्यभाग उत्तम करून घ्या. कुठल्याही प्रकारच्या विषयांकडे (मद, मत्सर, अहंकार, द्वेष, वासना, अभिमान)बुद्धीला न लावता फक्त ती ईश्वराच्या भक्तीत रमून जावी, यासाठी हे निवेदन श्री बाप्पाना वंदन करून त्यांच्या चरणी ठेवले आहे. यानंतर समर्थ सरस्वती देवीला वंदन करतात जी चारही वाणींची मूळ देवता आहे. (परा, पश्यन्ति, मध्यमा आणि वैखरी अशा चार वाणी आपल्या शरीरामध्ये -नाभिमध्ये, हृदयामध्ये, कंठामध्ये आणि मुखामध्ये क्रमशः वास करतात. )
समर्थ अशाप्रकारे या श्लोकामध्ये हे सांगतात कि श्री गणेशस्वारी आणि सरस्वतीमातेला वंदन करून प्रभू रामचंद्रांच्या कधीही न संपणाऱ्या भक्तीच्या मार्गावरती वाटचाल करू.





Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

मनाचे श्लोक आणि अर्थ (manache shlok with meaning, spirituality, adhyatm ani apan ) 2, 3

-
Image
||श्री|| ||जय जय रघुवीर समर्थ|| मनाचे श्लोक आणि अर्थ (manache shlok with meaning, spirituality, adhyatm ani apan ) समर्थ रामदास स्वामींच्या वडिलांचे नाव सूर्याजीपंत ठोसर असे होते. ते ऋग्वेदी असून जमदग्नी हे त्यांचे गोत्र होते. ते सूर्योपासक होते. त्यांच्या पत्‍नीचे, म्हणजे गंगाधर-नारायणांच्या आईचे नाव 'राणूबाई ' होते. मनाचे श्लोक आणि अर्थ (manache shlok with meaning, spirituality, adhyatm ani apan ) श्री मनाचे श्लोक (manache shlok) "मना सज्जना भक्तिपंथेचि जावें। तरी श्रीहरी पाविजेतो स्वभावें॥ जनीं निंद्य तें सर्व सोडूनि द्यावें। जनीं वंद्य ते सर्व भावे करावे॥२॥" अर्थ समर्थ रामदास स्वामी आपल्या मनाला समजावत आहेत. जशी एखादी आई आपल्या लहान बाळाला समजावते अगदी तसंच, समर्थ म्हणतात कि हे मना, हे सज्जन मना भक्तीच्या मार्गावरती चल. आपल मन हे चंचल असत, ते कधी एका गोष्टीत तर कधी दुसऱ्या गोष्टीत गुंतलेलं असत. अशा मनाला नियंत्रणात आणायचं काम आपल आहे, जशी एखादी आई आपल्या मुलाला सांभाळते, त्याला वाईट गोष्टीपासून दूर करते आणि चांगल्या उत्तमाच्या गोष्टी शिकवते.अशा चंचल मनाला स...
Read more

Manache Shlok With Meaning(मनाचे श्लोक व अर्थ )21, 22, 23

-
Image
Manache Shlok With Meaning(मनाचे श्लोक व अर्थ )21, 22, 23 ||श्री || केल्याने होत आहे रे । आज आपल्या जीवनात अपयश आणि दु:ख दिसत असेल, तर त्याला आपले अधीर आणि उतावीळ मन कारणीभूत आहे. बहुसंख्य लोक आज सुख, आंनद, यश, कीर्ती, ऐश्वर्य, अधिकार मिळवण्यासाठी अधीर आणि उतावीळ झाले आहेत. परंतु त्यासाठी शांतपणे आणि सातत्याने कराव्या लागणाऱ्या परिश्रमाचा अभाव दिसून येत आहे. आपल्या हिंदुस्थानी संस्कृतीत विद्या, कला अथवा अन्य कोणत्याही क्षेत्रात यश मिळवण्यासाठी बारा वर्षाचे परिश्रम आवश्यक मानले आहेत. या सतत केलेल्या प्रयत्नांनाच ‘तप’ असे म्हटले जाते. आपला प्राचीन इतिहास वाचला म्हणजे खर्‍या धैर्याची कल्पना येऊ शकेल. जगातील सर्व देशात आणि सर्व काळात जे विद्वान, ज्ञानी, ध्येयवादी, यशस्वी संत, महंत, कलाकार वीर पुरुष होऊन गेले त्यांनी जीवनातील धैर्याची पुंजी कधीही संपू दिली नाही. म्हणूनच परिस्थितीवर मात करुन ते यशस्वी झाले. अंत:करणात श्रद्धा असणे अत्यंत आवश्यक आहे. मात्र कर्तव्य, ध्येय, उपासना या गोष्टी जगात सर्वश्रेष्ठ आहेत. तनाने, मनाने, धनाने आणि प्राणपणाने मला त्या पूर्ण केल्या पाहिजेत, अशी ज्याची दृढ ...
Read more

स्वगुन परीक्षा 4-पंचमहाभूते (Swagun Pariksha 4-5 elements)

-
Image
स्वगुन परीक्षा 4-पंचमहाभूते (Swagun Pariksha 4-5 elements) श्री दिवसभरी विषयांचे ओझे |चालविती पंचमहाभूते |विषय सोडूनि लावावी परमार्थे |आज्ञेनुसार || दिवसभर आपले शरीर खरे तर काय कार्य करते? फक्त या संसारातील विषयांचे ओझे वाहण्याचे कार्य करीत असते. आपले शरीर he प्रमुख पाच तत्त्वांपासून बनले आहे. आप, तेज, पृथ्वी, वायू आणि आकाश. माणसाचा मृत्यू झाला की आपल्याकडे तो पंचत्वात विलीन झाला असे म्हटले जाते. पंचत्वात म्हणजेच पंच तत्त्वात. म्हणजेच पंचमहाभूतात. आयुर्वेदसुद्धा ‘र्सव इदं पांचभौतिकम् अस्मिनार्थे!’ असे म्हणून या सृष्टीतील सर्व गोष्टी या पंचमहाभूतापासूनच बनलेल्या आहेत असे म्हणतो. ती पंचमहाभूते म्हणजे पृथ्वी, आप, तेज, वायू आणि आकाश. पैकी आप महाभूत म्हणजेच पाणी. या पंचमहाभूतांपासूनच आपल्या शरीरातील त्रिदोष म्हणजे वात, पित्त व कफ बनलेले आहेत. ज्याप्रमाणे माती आणि पाणी एकत्र केले की चिखलाचा एक गोळा तयार होतो त्याचप्रमाणे पृथ्वी आणि आप महाभूत एकत्र आले की शरीरातील कफ तयार होतो. म्हणून तर कफाचे आजार असणाऱ्यांनी पाणी कमी प्यावे. तेजापासून पित्ताची निर्मिती होते तर वायू आणि आकाश महाभूतापासू...
Read more